W dniu 1 sierpnia br. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Nowela ma na celu przede wszystkim przyspieszenie udzielania pomocy finansowej pracownikom, którzy w przypadku niewypłacalności pracodawcy z dnia na dzień zostali pozbawieni pracy i wszelkich świadczeń przysługujących z tego tytułu. Co to oznacza w praktyce?
Po pierwsze zmianie ulega definicja pracownika celem dostosowania regulacji krajowych do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/94/WE z dnia 22 października 2008 r. Ustawodawca poprzez zmianę, a w zasadzie rozszerzenie definicji pracownika, objął ochroną tyczącą się roszczeń pracowniczych także małżonka pracodawcy, jego dzieci (własne i przysposobione), dzieci drugiego małżonka, rodziców, macochę i ojczyma, osoby przysposabiające, rodzeństwo, wnuki, dziadków, zięciów i synowe, bratowe, szwagierki i szwagrów, w przypadku, gdy pozostają z pracodawcą w stosunku pracy lub świadczą na jego rzecz pracę na podstawie innych umów wskazanych w ustawie (np. na podstawie umowy zlecenia).
Przedmiotowa nowelizacja wydłuża z 9 do 12 miesięcy, tzw. okresy referencyjne ( okresy odniesienia), tj. okresy pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy, a datą niewypłacalności pracodawcy, uprawniające do uzyskania świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zmiana w tym zakresie powoduje, że ochroną objęte zostaną osoby, w przypadku, których uprawnienie do świadczenia nie mieściło się w przyjętych dotychczas okresach referencyjnych.
Rozszerzony został również katalog niezaspokojonych świadczeń pracowniczych. Będzie on obejmował aktualnie także świadczenie z tytułu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za rok poprzedzający rok, w którym ustał stosunek pracy (dotychczas obejmował jedynie ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za rok, w którym ustał stosunek pracy), a także wówczas, gdy stosunek pracy ustał w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące po dacie wystąpienia niewypłacalności pracodawcy.
Co istotne, ustawodawca doprecyzował wprost definicję faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę. Nowe przepisy wskazują przesłanki, które muszą być spełnione, aby uznać, że mamy do czynienia z faktycznym zaprzestaniem działalności. Faktyczne więc zaprzestanie działalności przez pracodawcę następuje, jeśli w okresie trwającym dłużej niż 2 miesiące, zostaną łącznie spełnione następujące warunki:
– pracodawca nie prowadził działalności gospodarczej i nie uzyskiwał z tego tytułu przychodów (z wyłączeniem zawieszenia wykonywania działalności);
– pracodawca nie przebywał w siedzibie albo w miejscach wykonywania działalności pomimo wpisu we właściwych rejestrach albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub siedziba pracodawcy albo miejsca wykonywania działalności zostały z urzędu wykreślone z ww. rejestrów;
– pracodawca nie realizował wobec pracowników, ZUS, organów podatkowych i rejestrowych obowiązków prawnych związanych z uprawnieniami pracowniczymi.
Ustawodawca wskazuje również, że datą faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę jest dzień następujący po upływie tych dwóch miesięcy.
Dodatkowo ustawa wprowadza zwolnienie z opłat stosunkowych w sprawach z zakresu prawa pracy dotyczących dochodzenia zwrotu należności powstałych w wyniku realizacji przepisów z zakresu ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Następuje ono w przypadkach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 tys. zł. Do tej pory w razie niewypłacalności pracodawcy, pracownik, który chciał dochodzić swych praw na drodze sądowej musiał korzystać z ogólnych reguł, co oznaczało, że w sprawach pracowniczych, w których wartość przedmiotu sporu przewyższała kwotę 50 000 złotych, od pism procesowych musiał wnieść opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu (jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych).
Nowe regulacje obowiązują od dnia 05 września 2017 roku.
